Επιστήθιος Σταυρός

Το Σύμβολο του Σταυρού:

Αν και στην πραγματικότητα, ο σταυρός, ήταν για τον Ιησού ένα όργανο βασανισμού και θανάτου, στα έργα των εκκλησιαστικών συγγραφέων των πρώτων αιώνων όπως του Ιγνατίου, του Πολυκάρπου, του Ιουστίνου, του Ειρηναίου, του Θεόφιλου Αντιοχείας, του Μινούκιου Φήλιξ, του Κλήμη Αλεξανδρείας, του Τερτυλλιανού κ.ά., δεν βρίσκουμε αναφορές που να δείχνουν αποστροφή ή απαξίωση για τον Σταυρό.

Στην πραγματικότητα, "ο Χριστιανισμός είναι η θρησκεία του Σταυρού" αφού ο Χριστός "με το Σταυρικό του θάνατο κατέστρεψε το θάνατο...υμνούμε και δοξάζουμε «το μακάριον ξύλον», το ξύλο της ζωής το καινό, που επάνω σ' αυτό απέθανε ο βασιλεύς της Δόξης για να σκορπίση αιώνια ζωή σ' ολόκληρη την κτίσι...κατέβηκε μέσω του Σταυρού στόν Άδη, για να μη υπάρχη πια τόπος που να μην τον έχη πληρώσει με τον εαυτό Του".

Ο απόστολος Παύλος, γράφει:

"Χαρισάμενος ημίν πάντα τα παραπτώματα, εξαλείψας το καθ' ημών χειρόγραφον τοις δόγμασιν ο ην υπεναντίον ημίν, και αυτό ήρεν εκ του μέσου προσηλώσας αυτό τω σταυρώ απεκδυσάμενος τάς αρχάς καί τάς εξουσίας εδειγμάτισεν έν παρρησία, θριαμβεύσας αυτούς εν αυτώ"

(Κολ. 2,13-15)

Συγχώρησε ο Χριστός δηλ. όλα τα παραπτώματα και κατάργησε το χρεόγραφο με τις διατάξεις του, που ήταν εναντίον μας, και το έβγαλε από τη μέση καρφώνοντας το στο σταυρό. Και αφαίρεσε τη δύναμη που είχε το εξουσιαστικό κακό που τώρα νικηθηκε από το θρίαμβο του σταυρού. Έτσι ο Σταυρός αποτελεί σύμβολο ελευθερίας και όργανο απελευθέρωσης του ανθρώπου από το κακό.

Επίσης είναι και σύμβολο ειρήνης:

"Νυνί δε εν Χριστώ Ιησού, υμείς οι ποτέ όντες μακράν, εγγύς εγεννήθητε έν τω αίματι του Χριστού. Αυτός γάρ έστιν ή ειρήνη ημών, ό ποιήσας τά αμφότερα έν καί τό μεσότοιχον του φραγμού λύσας, την έχθραν έν τή σαρκί αύτοΰ τόν νόμον τών εντολών έν δόγμασι καταργήσας, ίνα τους δύο κτίση έν έαυτώ εις ένα καινόν άνθρωπον ποιών είρήνην, καί αποκαταλλάξη τους αμφότερους έν ενί σώματι τω θεώ διά του Σταυρού, αποκτείνας την έχθραν έν αύτώ"

(Εφ. 2,13-16).

Ο Παύλος διδάσκει πως όσοι ήταν μακριά από το θεό, ήρθαν πλέον κοντά με τη σταυρική θυσία του Χριστού. Ο Ιησούς έκανε τους δύο αντιμαχόμενους κόσμους (Ιουδαίους και εθνικούς) ένα λαό και γκρέμισε με το σταυρικό του θάνατο ό,τι τους χώριζε και προκαλούσε έχθρα μεταξύ τους. Θανάτωσε με το σταυρό του την έχθρα αυτή, και συμφιλίωσε τους δύο πρώην εχθρούς σε ένα σώμα μεταξύ τους, αλλά και μαζί με το θεό.

Οι Χριστιανοί δεν ζητούσαν Μεσσία που να δίνει σημεία δυνάμεως και εξουσίας:

"Ημείς δε κηρύσσομεν Χριστόν εσταυρωμένον" (Α' Κορ. 23 εξ.)

Ο σταυρός και η ανάσταση ξεπερνούν τα ιουδαϊκά σχήματα της ηθικής και της νομιμότητας καθώς αυτές οι δύο έννοιες είναι αχώριστες στην αφήγηση των Ευαγγελιστών. Ο σταυρός είναι πλέον ένα σύμβολο-καύχημα, της νίκης του Ιησού (και μέσω αυτού και του ανθρώπου) κατά της φθοράς και του θανάτου. Ο Ιωάννης, παρουσιάζει το σταυρό ως τη στιγμή που ο Υιός του ανθρώπου "υψώθη" (Ιω 8:28, 12:32 κ.ε.), σαν ένα νέο σημείο σωτηρίας (Ιω. 3,14-16) ενώ όλη η διήγηση του ευαγγελιστή, θα έλεγε κανείς ότι δείχνει τον Ιησού να προχωρεί προς το σταυρό με μεγαλοπρέπεια.

Συχνά παρουσιάζεται ως επιχείρημα ενάντια στο σταυρό, αυτό που έχει γραφτεί στην Παλαιά Διαθήκη:

"κεκατηραμένος υπό Θεού πας κρεμάμενος επι ξύλου" (Δευτ. 21,22-23),

και το υπενθυμίζει και ο Απόστολος Παύλος:

"επικατάρατος πας ο κρεμάμενος επί ξύλου" (Γαλ. 3,13)

Στην πραγματικότητα, τα δύο εδάφια δεν αναφέρονται στο όργανο βασανισμού, αλλά στο πρόσωπο που πεθαίνει επάνω στο όργανο αυτό. Όμως οι χριστιανοί δεν θεωρούν τον Ιησού ως ένα "κεκατηραμένο υπό Θεού" πρόσωπο, ούτε ασφαλώς ο Παύλος ισχυρίζεται κάτι τέτοιο. Απευθυνόμενος μάλιστα προς Ιουδαίους και Εθνικούς για τους οποίους ο σταυρός ήταν αισθητικά αποκρουστικός και περισσότερο απόδειξη αδυναμίας παρά δυνάμεως, λέει, μην αφήνοντας περιθώρια για ανάλογους ισχυρισμούς:

"άρα κατήργηται το σκάνδαλον του σταυρού" (Γαλ. 5,11)

Πριν το Πάσχα, ο Ιησούς ήταν ο μόνος που βεβαίωνε την αναγκαιότητα του σταυρού (Μτ 16:21) για να υπακούσει στο θέλημα του Πατέρα (Πράξ. 2:23). Μετά όμως από την Πεντηκοστή, οι μαθητές, φωτισμένοι πλέον, κηρύττουν και εκείνοι με τη σειρά τους την αναγκαιότητα αυτή, τοποθετώντας το σκάνδαλο του Σταυρού στη πραγματική του θέση μέσα στη Θεία Οικονομία:

Ο Μεσσίας σταυρώθηκε "κρεμασθείς επί ξύλου" (Πράξ. 5:30) με σκανδαλώδη τρόπο (βλ Δευτ. 21:23), όμως αυτό, κάτω από το φως της προφητείας, παίρνει μια νέα διάσταση: εκπληρώνει "πάντα τα περί Χριστού γεγραμμένα" (Πράξ 13:29).

Για το λόγο αυτό, τα ευαγγελικά κείμενα που περιγράφουν το θάνατο του Ιησού, περιέχουν πολλές αναφορές στους Ψαλμούς (Μτ 27,33-60 / Ιω 19,24,28,36 εξ): "ταύτα έδει παθείν τον Χριστόν", σύμφωνα με τις Γραφές, όπως θα πει κι ο ίδιος ο Αναστημένος Χριστός (Λκ. 24,25 εξ).

Ο σταυρός δεν είναι πια όνειδος, αλλά απαίτηση και τίτλος δόξας, πρώτα για το Κύριο και έπειτα για τους χριστιανούς:

"Όστις ου βαστάζει τον σταυρόν εαυτού και έρχεται οπίσω μου, ου δύναται είναι μου μαθητής" (Λκ. 14,27)

"Ος ου λαμβάνει τον σταυρόν αυτού και ακολουθεί οπίσω μου, ουκ εστί μου άξιος" (Μτ. 10,38)

"Ει τις θέλει οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και άράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθείτω μοι" (Μτ. 16,24, Μκ. 8,34, Λκ. 8,23)

Ο σταυρός δεν είναι αποκρουστικός, αλλά αντιθέτως αποτελεί καύχημα:

"Εμοί δε μη γένοιτο καυχασθαι ει μη εν τω σταυρώ του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού" (Γαλ. 6:14)

Στην καθημερινή ζωή του χριστιανού, "ο παλαιός άνθρωπος συνεσταυρώθη" (Ρωμ. 6,6) και ελευθερώθηκε τελείως από το κακό και πλέον η αποδοχή του σταυρού, χαρακτηρίζει τους φίλους ή μή του Χριστού:

"νυν δε και κλαίων λέγω, τους εχθρούς του σταυρού του Χριστού, ων το τέλος απώλεια" (Φιλ. 3,18-19).